Huis / Bronnen / Blogartikelen / 3D-printen van aangepaste onderdelen: handleiding voor productieworkflow en inkoop
August 29, 2025
De adoptie van 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen is niet langer beperkt tot prototyping; het is een gangbare oplossing geworden voor eindgebruikcomponenten in sectoren zoals de automobielindustrie, de lucht- en ruimtevaart, de medische sector en industriële gereedschapsindustrie. Hoewel de voordelen van maatwerk en snelle productie duidelijk zijn, staan veel bedrijven nog steeds voor uitdagingen bij het begrijpen van de daadwerkelijke workflow van de productie van deze onderdelen en hoe ze deze efficiënt kunnen inkopen. Voor inkoopmanagers, engineers en besluitvormers is het essentieel om het productieproces te beheersen en af te stemmen op een robuuste supply chain-strategie. Dit artikel, Full-Linking, biedt een gedetailleerd overzicht van hoe 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen worden geproduceerd, hoe ontwerpen kunnen worden geoptimaliseerd voor prestaties en kostenbesparingen, en waar kopers rekening mee moeten houden bij het inkopen van deze onderdelen bij leveranciers.

Het produceren van hoogwaardige 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen is niet zo eenvoudig als het indrukken van een knop op een printer. Het vereist een gestructureerde workflow waarbij elke fase – ontwerp, voorbereiding, printen, afwerking en inspectie – direct bijdraagt aan de nauwkeurigheid, duurzaamheid en het algehele succes van het eindproduct. Elke stap moet zorgvuldig worden uitgevoerd, want zelfs een kleine fout in het digitale model of de printparameters kan de functionaliteit in gevaar brengen. Door een systematisch proces te volgen, zorgen fabrikanten ervoor dat op maat gemaakte onderdelen voldoen aan zowel de eisen van de klant als de industrienormen, ongeacht of ze bestemd zijn voor toepassingen in de lucht- en ruimtevaart, de medische sector of de industrie.
De workflow voor het 3D-printen van maatwerkonderdelen begint met een 3D CAD-model (Computer-Aided Design). Deze digitale blauwdruk definieert alle specificaties, zoals afmetingen, toleranties, mechanische belastingen en het beoogde gebruik. Ingenieurs werken samen met klanten om het ontwerp te verfijnen, zodat prestaties en maakbaarheid in balans zijn. De precisie van deze fase is cruciaal: fouten in het CAD-model leiden direct tot gebreken in het geprinte onderdeel.
In tegenstelling tot traditionele productie is de ontwerpvrijheid hier veel groter. Ingenieurs kunnen roosterstructuren, interne kanalen of ergonomische rondingen integreren die onmogelijk te produceren zijn met gieten of bewerken. Voor sectoren zoals de lucht- en ruimtevaart of de gezondheidszorg betekent dit sterk geoptimaliseerde onderdelen met unieke geometrieën die de sterkte verhogen en het gewicht verlagen. Hoe nauwkeuriger en gedetailleerder het CAD-bestand, hoe groter de kans dat de op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen voldoen aan de functionele en prestatieverwachtingen.
Zodra het CAD-model is afgerond, moet het worden omgezet naar een formaat dat de printer kan interpreteren, meestal STL of OBJ. Gespecialiseerde slicingsoftware verdeelt het digitale model vervolgens in dunne dwarsdoorsnedelagen, wat in feite een stapsgewijze handleiding voor de 3D-printer oplevert.
Deze fase van het proces is vooral belangrijk omdat het kritische parameters definieert voor het 3D-printen van aangepaste onderdelen, zoals laagdikte, vuldichtheid en ondersteunende structuren. Een dunnere laagdikte kan gladdere oppervlakken opleveren, maar verhoogt de bouwtijd, terwijl hogere vulpercentages het onderdeel sterker maken, maar ook meer materiaal verbruiken. Zorgvuldige optimalisatie zorgt voor een balans tussen snelheid, sterkte en kosten. De keuzes die hier worden gemaakt, hebben direct invloed op het succes van de print, aangezien slecht voorbereide bestanden kunnen leiden tot defecten, zwakke onderdelen of overmatige nabewerkingsvereisten.
De daadwerkelijke productie van 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen hangt af van de gekozen additieve productietechnologie en het gekozen materiaal. Verschillende methoden worden veel gebruikt:
FDM (Fused Deposition Modeling) : Ideaal voor goedkope prototypes en functionele thermoplastische onderdelen zoals ABS of nylon.
SLA (Stereolithografie) : bekend om de uitstekende oppervlakteafwerking en hoge resolutie, veelgebruikt voor prototypes waarbij fijne details vereist zijn.
SLS (Selective Laser Sintering) : produceert duurzame nylon onderdelen zonder ondersteuning, perfect voor functionele componenten.
DMLS/SLM (Direct Metal Laser Sintering / Selective Laser Melting) : creëert zeer sterke metalen onderdelen van roestvrij staal, titanium of aluminium.
Elke technologie heeft specifieke voordelen, afhankelijk van of het onderdeel lichtgewicht, biocompatibel, hittebestendig of extreem duurzaam moet zijn. Het kiezen van het juiste proces is cruciaal om ervoor te zorgen dat de 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen presteren zoals verwacht onder realistische omstandigheden.
Printen is zelden de laatste stap. De meeste op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen vereisen nabewerking om de gewenste sterkte, oppervlakteafwerking of functionaliteit te bereiken. Deze stappen kunnen zijn:
Ondersteuning verwijderen : tijdelijke structuren verwijderen die het onderdeel tijdens het printen stabiliseren.
Oppervlakteafwerking : schuren, polijsten of parelstralen om de esthetiek te verbeteren en ruwheid te verminderen.
Warmtebehandeling : het verlichten van interne spanningen in metalen onderdelen om de duurzaamheid te verbeteren.
Schilderen, coaten of plating : het aanbrengen van beschermende of decoratieve afwerkingen voor prestatie- of merkdoeleinden.
De mate van nabewerking hangt vaak af van de toepassing. Zo kunnen onderdelen van lucht- en ruimtevaartkwaliteit een warmtebehandeling en precisiebewerking ondergaan, terwijl consumentenproducten mogelijk alleen gepolijst en geverfd hoeven te worden. Door zorgvuldige afwerkingsmethoden toe te passen, zorgen fabrikanten ervoor dat 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen er niet alleen professioneel uitzien, maar ook voldoen aan strenge mechanische normen.
Elke batch 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen moet een strenge kwaliteitscontrole ondergaan. Kwaliteitscontrole zorgt ervoor dat de onderdelen voldoen aan de eisen voor maatnauwkeurigheid, mechanische sterkte en oppervlakte-integriteit. Dit kan het gebruik van coördinatenmeetmachines (CMM's), trekproeven, röntgenscans of 3D-scanners omvatten om te controleren of de geprinte onderdelen overeenkomen met het CAD-ontwerp.
Voor sectoren zoals de lucht- en ruimtevaart, de automobielindustrie of de medische sector is kwaliteitsborging niet optioneel, maar verplicht. Zelfs de kleinste maatafwijking of interne afwijking kan de veiligheid of prestaties in gevaar brengen. Door strenge inspectieprocessen te integreren, garanderen leveranciers dat 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen voldoen aan de wettelijke normen en tegelijkertijd voldoen aan de eisen van de klant.
De laatste stap in de workflow is veilige verpakking en betrouwbare levering. Omdat op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen vaak kwetsbaar, licht van gewicht of gemaakt van speciale materialen zijn, is een goede beschermende verpakking essentieel om krassen, vochtschade of vervorming tijdens transport te voorkomen. Internationale zendingen vereisen mogelijk schokbestendige containers en naleving van douanevoorschriften. Een goed georganiseerde logistiek zorgt ervoor dat onderdelen de klant veilig en op tijd bereiken, klaar voor direct gebruik.
De prestaties en kosteneffectiviteit van het 3D-printen van op maat gemaakte onderdelen zijn sterk afhankelijk van ontwerpoptimalisatie. Slecht geoptimaliseerde ontwerpen kunnen leiden tot mislukte prints, onnodig materiaalgebruik of zwakke structuren. Belangrijke strategieën zijn onder andere:
Laagoriëntatie : De juiste oriëntatie kan de draagkracht, de gladheid van het oppervlak en de bouwtijd aanzienlijk verbeteren.
Vermindering van ondersteuningen : ontwerpen waarbij de behoefte aan ondersteuningen tot een minimum wordt beperkt, besparen zowel op materiaal als op arbeid tijdens de nabewerking.
Roosterconstructies : interne roosterpatronen verminderen het gewicht zonder dat dit ten koste gaat van de structurele integriteit. Ideaal voor onderdelen in de lucht- en ruimtevaart en de medische sector.
Toleranties en spelingen : Elke 3D-printmethode heeft een uniek nauwkeurigheidsniveau. Daarom moet bij het ontwerpen rekening worden gehouden met printerspecifieke toleranties.
Iteratief prototypen : door kleine oplagen te printen en te testen voordat u ze massaal produceert, kunt u de functionaliteit verfijnen en kostbare fouten verminderen.
Door deze principes toe te passen, zorgen fabrikanten ervoor dat op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen sterk, licht en kostenefficiënt zijn en tegelijkertijd voldoen aan de functionele behoeften van de klant.
Het sourcen van op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen is een multidimensionaal proces dat veel verder gaat dan alleen het vergelijken van prijsopgaven. Voor bedrijven die afhankelijk zijn van precisiecomponenten – of het nu gaat om toepassingen in de lucht- en ruimtevaart, automotive, medische sector of de industrie – moet de inkoopstrategie rekening houden met de expertise van leveranciers, certificeringen, materiaalcapaciteiten en logistieke betrouwbaarheid. Een sterke toeleveringsketen garandeert consistente kwaliteit, voorspelbare levertijden en concurrerende prijzen – allemaal cruciaal voor het behoud van efficiëntie in snel veranderende sectoren. Bedrijven die sourcing beschouwen als een strategische beslissing in plaats van een transactionele, zijn beter gepositioneerd om de waarde van op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen te maximaliseren.
De eerste overweging bij het zoeken naar op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen is inzicht in wat een leverancier realistisch gezien kan leveren. Niet alle leveranciers bieden hetzelfde scala aan technologieën, materialen of productieschalen. Sommige richten zich uitsluitend op polymeerprinten, terwijl andere gespecialiseerd zijn in metalen of geavanceerde composieten. Kopers moeten controleren of de leverancier essentiële additieve productiemethoden zoals FDM, SLA, SLS of DMLS levert, en of deze kan voldoen aan eisen variërend van prototypes tot eindproducten.
Een leverancier met diverse capaciteiten kan bedrijven helpen hun inkoop te consolideren, de complexiteit van het beheer van meerdere leveranciers te verminderen en ervoor te zorgen dat verschillende projecten de meest geschikte productieaanpak krijgen. Zo kan een bedrijf dat zowel medische prototypes als industriële gereedschappen ontwikkelt, baat hebben bij samenwerking met één leverancier die 3D-geprinte onderdelen op maat kan produceren in zowel biocompatibele harsen als duurzame metalen.
Certificeringen zijn een essentiële maatstaf voor vertrouwen bij het inkopen van op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen, vooral in gereguleerde sectoren. Bedrijven in de lucht- en ruimtevaart, de automobielindustrie en de medische sector moeten vertrouwen op leveranciers die voldoen aan internationale normen om veiligheid en prestaties te garanderen. Bijvoorbeeld:
ISO 9001 : Zorgt voor een sterk kwaliteitsmanagementsysteem.
AS9100 : essentieel voor fabrikanten in de lucht- en ruimtevaart die gedocumenteerde procescontrole nodig hebben.
ISO 13485 : toont aan dat aan de normen voor medische hulpmiddelen wordt voldaan.
Materiaalcertificeringen : controleer of metalen, polymeren en composieten voldoen aan de vereiste kwaliteits- en traceerbaarheidsnormen.
Het kiezen van een leverancier zonder de juiste certificeringen brengt risico's met zich mee voor de toeleveringsketen en kan leiden tot problemen met de regelgeving of productfalen. Daarom moeten inkoopteams altijd prioriteit geven aan leveranciers van op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen die aan de certificeringseisen voldoen of deze zelfs overtreffen.
De time-to-market is vaak een doorslaggevende factor in concurrerende sectoren. Bij het inkopen van op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen moeten inkoopmanagers niet alleen rekening houden met de prijs, maar ook met het vermogen van een leverancier om snel en op grote schaal te leveren. Sommige leveranciers zijn geoptimaliseerd voor rapid prototyping en bieden doorlooptijden van slechts enkele dagen, terwijl andere zijn uitgerust voor grootschalige productieruns die weken kunnen duren.
Inzicht in deze mogelijkheden helpt bedrijven bij het afstemmen van inkoopbeslissingen op de projectbehoeften. Zo kan een startup die een prototype van een medisch apparaat ontwikkelt, prioriteit geven aan een leverancier die uitblinkt in snelle levering, terwijl een defensieaannemer die honderden identieke metalen onderdelen nodig heeft, zich zal richten op consistente, grootschalige capaciteit. Door de sterke punten van leveranciers af te stemmen op de projectvereisten, zorgen bedrijven ervoor dat 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen efficiënt worden geleverd zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit.
Betrouwbare leveranciers van 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen moeten hun claims onderbouwen met verifieerbare kwaliteitsborgingsprocessen. Dit omvat het verstrekken van gedetailleerde inspectierapporten, controles van de maatnauwkeurigheid, treksterktetests en analyses van de oppervlakteafwerking. Geavanceerde leveranciers gebruiken vaak 3D-scanning of CMM's (coördinatenmeetmachines) om te bevestigen dat onderdelen exact overeenkomen met CAD-ontwerpen.
Voor bedrijfskritische toepassingen – zoals brackets voor de lucht- en ruimtevaart of chirurgische implantaten – mag de kwaliteit niet in gevaar komen. Inkoopprofessionals moeten leveranciers zoeken die transparante kwaliteitscontrolesystemen hanteren en testdocumentatie voor elke bestelling leveren. Dit garandeert dat 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen consistent voldoen aan zowel interne specificaties als externe wettelijke normen.
Zodra de onderdelen zijn geproduceerd en geïnspecteerd, verschuift de focus naar een veilige levering. Op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen zijn vaak kwetsbaar of gemaakt van speciale materialen die tijdens het transport beschadigd kunnen raken. Een goede verpakking is daarom essentieel om de productintegriteit te behouden. Waardevolle of kwetsbare onderdelen moeten worden verzonden in schokbestendige, antistatische en vochtbestendige verpakking om vervorming of corrosie te voorkomen.
Voor internationale zendingen is een duidelijke logistieke planning net zo belangrijk. Kopers moeten samenwerken met leveranciers die de Incoterms (FOB, CIF, EXW) begrijpen en vracht-, verzekerings- en douanevereisten efficiënt kunnen beheren. Een goed beheerde logistieke strategie zorgt ervoor dat op maat gemaakte 3D-printonderdelen op tijd, intact en direct klaar voor gebruik aankomen. Dit vermindert de downtime en ondersteunt een naadloze integratie in productielijnen.
Hoewel 3D-printen de noodzaak van dure gereedschappen wegneemt, moeten kopers de totale kostenstructuur zorgvuldig overwegen bij het aanschaffen van op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen. Belangrijke factoren zijn onder meer:
Materiaalkosten : metalen, composieten en biocompatibele materialen kunnen meerdere malen duurder zijn dan standaardkunststoffen.
Nabewerking : Oppervlakteafwerking, warmtebehandeling of verven kunnen de totale kosten met 20–40% verhogen.
Batchgrootte : Kleine series zijn betaalbaar omdat er geen gereedschapskosten zijn, maar grotere bestellingen profiteren van schaalvoordelen.
Verzending : Internationale vrachtkosten, douanerechten en verpakking worden toegevoegd aan de verzendkosten.
Locatie van leverancier : Lokale leveranciers verlagen de verzendkosten en levertijden, terwijl buitenlandse fabrikanten mogelijk betere prijzen kunnen bieden voor bulkproductie.
Door deze variabelen in evenwicht te brengen, kunnen inkoopteams concurrerende prijzen realiseren zonder in te leveren op kwaliteit. Een strategische inkoopaanpak zorgt ervoor dat 3D-geprinte, op maat gemaakte onderdelen op tijd, binnen budget en in overeenstemming met de industrienormen worden geleverd.
De productie en inkoop van op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen vereisen een zorgvuldige coördinatie tussen ontwerp, productie en supply chain management. Door de workflow te begrijpen – van CAD-modellering tot nabewerking – kunnen inkopers de complexiteit achter elk onderdeel beter inschatten. Tegelijkertijd moeten inkoopteams leveranciers niet alleen beoordelen op kosten, maar ook op capaciteit, certificeringen en kwaliteitsborging. Voor bedrijven die concurrerend willen blijven, is het inkopen van hoogwaardige op maat gemaakte 3D-geprinte onderdelen niet alleen een tactische aankoop – het is een strategische investering in innovatie, efficiëntie en klanttevredenheid. Door samen te werken met betrouwbare leveranciers en ontwerpen te optimaliseren, kunnen bedrijven het volledige potentieel van additieve productie benutten en succes op lange termijn op de wereldmarkt garanderen.